Datum/Tijd: di 25 april 2023, 20:00 - 22:00
Natuurlezing door Tjada Amsterdam en Janneke Zuyderwyk
Wolven en slakken – hoe ijzerwinning de Veluwe en Heuvelrug veranderde
In het Groene Huis en online.
In de vroege middeleeuwen was er al ijzerindustrie op de Veluwe. In deze periode werd er op zeer grote schaal – het meeste van heel Noordwest Europa – ijzer gemaakt uit klapperstenen. De ijzerkuilen en ijzerslakkenhopen zijn daar nu nog zichtbare getuigen van. De laatste jaren zijn door nieuwe opgravingen en nieuwe technieken veel nieuwe gegevens ontdekt. Tjada Amsterdam van KNNV Epe-Heerde vertelt over hun project om ijzer uit klapperstenen te maken. Janneke Zuyderwyk, gemeentearcheoloog van Apeldoorn schetst het tijdsbeeld. En maakt daarbij ook een uitstapje naar de Utrechtse Heuvelrug.
De werkgroep Geologie en Landschap van de KNNV heeft in 2016 in uitgegraven vijvers bij Epe gezocht naar klapperstenen. Tot hun verrassing werd er veel materiaal gevonden. Uit documentatie en na contact met Janneke Zuyderwyk, die onderzoek heeft gedaan naar ijzerwinning, ontstond het idee om de klapperstenen te gebruiken om op een traditionele manier ijzer te winnen. In leemovens wordt op hoge temperatuur een ijzerklomp (wolf) gewonnen en stenig materiaal en andere verontreiniging (slak) eruit gehaald. Ter illustratie neemt Tjada Amsterdam klapperstenen en (tussen)producten uit de ijzerwinning mee naar de lezing.
Het citizen science project Erfgoed Gezocht, waarin vrijwilligers hoogtekaarten van de Veluwe en Utrechtse Heuvelrug afspeuren naar grafheuvels en andere prehistorische resten, heeft tot baanbrekende nieuwe inzichten geleid. Er zijn honderden nieuwe grafheuvels én een enorme hoeveelheid prehistorische akkers ontdekt. Ook veel plekken waar ijzer werd verwerkt, zijn ontdekt. Deze vondsten geven aan hoe dichtbevolkt de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug moeten zijn geweest. Het wordt een avond met een kijkje in het rijke verleden van onze omgeving!
Foto: klapperstenen; een huid van ijzer met daarbinnen een kern van klei
Datum : dinsdag 25 april 2023
Tijd : 20:00-22:00 uur (zaal open om 19:30 uur)
Plaats : Het Groene Huis, Schothorsterlaan 21, 3822 NA Amersfoort
Toegang : Gratis (max. 80 bezoekers). Reserveren niet nodig. Koffie en thee zijn tegen betaling verkrijgbaar.
Online te volgen : Natuurlezing | Wolven en slakken. Vragen stellen kan alleen live in Het Groene Huis.
WNA Natuurlezingen worden georganiseerd door Werkgroep Natuurlezingen Amersfoort, een samenwerkingsverband van KNNV, IVN, Vogelwacht Utrecht en Gemeente Amersfoort.
Deze activiteit is al geweest