Programma ‘Middag Mattijs’, 11 april 2021 op EVA-radio FM 89,2, verslag
De column van vandaag gaat over digitalisering van de samenleving.
Die neemt de laatste jaren enorm toe. Er is een hausse aan smart toepassingen in en buiten je huis: slimme lampen, een digitale dokter, camera’s en sensoren om drukte en luchtkwaliteit te meten, gezichtsherkenning, wifi tracking enz. Allemaal digitalisering die efficiency, commercie en gemak oplevert.
Maar ook ongemakkelijkheid. We kennen allemaal de ervaring dat jouw surfgedrag naar bijvoorbeeld nieuwe schoenen telkens schoenadvertenties oplevert wanneer je het net opgaat. Handig? Niet per se, wel irritant als je de schoenen al had gekocht. Er gebeuren dus dingen waar je niet om hebt gevraagd. En dat is inbreuk op privacy. Wat weet men allemaal nog meer van mij, vraag je je af.
Dat gevoel van ongemak hebben wij hier in Amersfoort binnen POWER (wat staat voor prettig ouder worden en relativeren) enkele jaren geleden een uitweg gegeven. POWER is een platform voor ouder wordende mensen – 55’plussers – die met elkaar in contact zijn (via allerlei activiteiten) en willen uitwisselen hoe het is om ouder te worden, om over te gaan van een beroepsleven naar een leven van meer eigen invulling, maar ook van meer onzekerheden over gezondheid en het kunnen bijblijven in de maatschappij.
De uitweg om om te gaan met de gevolgen van digitalisering was eenvoudig wat betreft intentie, namelijk onderzoek wat digitalisering echt inhoudt en kijk wat digitalisering aan voor- en nadelen oplevert. Zo raak je bekend met de materie en leer je te weten waar je hebt over hebt.
Dit traject zijn we in 2018 gestart. De intentie was dus eenvoudig, de uitvoering echter complex. Er zijn zoveel plekken waar digitalisering plaats vindt (thuis, werk, openbare ruimte) dat niet alles te behappen viel, maar eind 2019 konden wij de leerfase afsluiten met een groot seminar over digitalisering in de raadszaal van de gemeente Amersfoort.
Aan die leerfase hebben we twee, zeg maar, producten overgehouden:
- We zijn zelf gaan digitaliseren, we hebben een POWER Digi-café gemaakt. Dat vervangt de maandelijkse POWER borrel die we in een fysiek café gewend waren te houden. Thuis drinken we nu een drankje en zoomend praten we met elkaar, luisteren naar een inleiding en kijken in de POWER galery naar de kunstenaar van de maand. Zulke digitale ontmoetingen zijn een hele uitkomst in coronatijd!
- Het tweede product is van een totaal andere orde. Met de gemeente Amersfoort is POWER bezig om een soort burgerpanel op te richten dat de gemeente kan adviseren over wat burgers uit het oogpunt van privacy – dus de bescherming van persoonlijke gegevens – wel en niet willen dat de gemeente doet wanneer zij digitale toepassingen wil invoeren.
Voorbeeld: Amersfoort wil een smart city zijn met veel digitale technologie in de openbare ruimte (denk aan camera’s en sensoren die van alles kunnen vastleggen en meten, ook persoonsdata). Daar kan privacy van mensen geweld worden aangedaan.
Ook in het stadhuis zelf speelt privacy een rol wanneer de gemeente algoritmen in haar beleid toepast, wat betekent dat computerprogramma’s beslissingen nemen over bijvoorbeeld wie wel of niet voor een toeslag of een vergunning in aanmerking komt. In de pers is daar tegenwoordig veel over te doen; algoritmen kunnen discriminerend zijn, mensen onjuist behandelen en bij voorbaat uitsluiten.
Het burgerpanel zou daarom een verrijking voor de stad zijn. Via het panel kunnen burgers invloed uitoefenen op het bestuur van Amersfoort om digitale technologie zo privacy beschermend mogelijk in te voeren. Het burgerpanel als ethische waakhond.
De gemeente ziet het nut van een burgerpanel en mogelijk gaat dat ook lukken.
Dat dit traject bestaat mocht ik graag in deze column met luisteraars delen. Dank.
Voor meer over POWER kijk op de website POWER Amersfoort.
—————————————-
Het columnstokje wil ik graag overdragen aan Hans Kattemölle die in zijn column gaat spreken over de Herinneringslantaarn in de Onze Lieve Vrouwetoren. Die lantaarn brandt om de herinnering aan overleden dierbaren eeuwig levend te houden.
Harry Weststeijn